CÁ BỐNG KHO TIÊU

 Sáng nay, đọc bài cá bống trứng kho tiêu ... của Mai Nguyen vừa post trên trang LTQN làm tui bắt thèm...ngang xương.

Món “cá kho thệ xứ Huế của má ...” trong bài Mai Nguyen đưa lên làm tôi ngờ ngợ về chữ “thệ” của người Huế hay dùng.

Thệ là thề ước như Cầu Thệ Thủy, Quán Thu Phong mà ngày trước ông thầy dạy Cổ Văn của tui cắt nghĩa là Cầu thề ước của đôi tình nhân xưa chăng?!

Cầu thệ thủy ngồi trơ cổ độ

Quán thu phong đứng rũ tà huy

(Cung oán ngâm khúc-Nguyễn Gia Thiều)

Răng đang noái món ăn mà lại lộn sang thơ vầy cà ?

“Cá bống kho thệ” hay “cá bống thệ kho tiêu”

Rứa là “cá kho thệ” làm tui lại ngỡ cá được kho trong cái “thệ” hoặc cái “trã” đất gì đó, tui cũng không chắc có một thứ nồi nhỏ để kho cá mà người Huế gọi là cái “thệ”? (!)

Còn “cá bống thệ ...kho “ thì lại có ý là một loại cá bống thệ, như bống cát, bống mú, bống bang .... gì gì đó ?

Đang tự théc méc ? bán tín bán nghi ! thì bà chị Kimoanh Huynh chính gốc Huệ của tui nhảy vào “còm” như ri:

...” món cá bống thệ kho rim và cải non” . Chỉ còn khoe “chị ăn hết trách cá kho và dĩa cải con thật nhiều ! “

Rứa thì đúng rồi “cá bống thệ“ rim tiêu kho trong cái “trách” đúng kiều Huế rồi

Uh ! Cá bống thệ là con cá bống gì vậy trời ! Tui biết tên các loại cá (nhờ vợ chỉ dạy khi đi chợ cùng nàng) như bống tượng, bống dừa, bống đao, bống kèo, bống bùn (cá thòi lòi), bống cát (mùn mủn), bống mũ (mun), bống sao, bống trứng ; (và kể cả bống ...bang) …Riêng cá bống kho khô (để ăn với cháo) ở Huế là loài cá bống “thệ” thì hôm nay tui mới “ngộ” ra

Răng lại gọi là bống “thệ” ha ? chị Kimoanh Huynh ui !

“Thệ” có thể là tiếng Hán Việt như Cầu thệ thủy mà hồi xưa ông thầy Việt Văn đệ Ngũ của tui đã giảng là chỉ làn nước ( thủy) mà thề ước (thệ) (!) nhưng về sau lên đại học tui có hỏi thầy Trần Trọng San dạy Hán Văn cho tui về chữ “thệ” trong ( cầu thệ thủy ) thì “thệ” ở đây có nghĩa là “chảy qua”

Thầy còn đọc thêm một bài thơ chữ Hán “Ký Mộng” của cụ Nguyễn Du khi đi xa nhớ vợ

Thệ thủy nhật dạ lưu

Du tử hành vị quy

Kinh niên bất tương kiến

Hà dĩ úy tương tư

Nước sông ngày đêm chảy

Du tử đi chưa về!

Bao năm không gặp mặt

Nhớ nhau đến ủ ê

“Thệ thủy” (逝水 ) là “nước chảy qua ” cầu “thệ thủy” chỉ là cầu ( trên dòng) nước chảy thôi. Chẳng thề non hẹn biển gì sốt.

Nhớ lời thầy xưa dạy , Tui suy ra là cá bống “thệ” rặt Huế là loài cá bống nhỏ sống nơi nước chảy (xiết) khúc Vỹ Dạ, Truồi ...nên cá săn chắc thịt thơm ngon chăng ?

Sông Trà Khúc có bống cát to hơn cũng ngon nhưng vẫn không ngon như bống thệ Huế !

Tui thấy có người còn kêu là bống “xệ” nữa cà ??!

Hôm ni thứ bẩy cuối tuần lang thang fb mà thèm món bống thệ kho tiêu xứ Huế quá đi !

Mùa này Houston có cải non cải con nhưng bống “thệ” biết tìm mua nơi mô.

June 8