SƠN TRUNG QUẢ PHỤ - ĐỖ TUÂN HẠC

ĐỖ TUÂN HẠC 

Đỗ Tuân Hạc 杜荀鶴 (846-904), thi nhân đời Vãn Đường, tự Ngạn Chi 彥之, hiệu Cửu Hoa sơn nhân 九華山人, người Thạch Đại 石埭, Trì Châu 池州 (nay thuộc Thạch Đài 石台, An Huy 安徽, Trung Quốc).

SƠN TRUNG QUẢ PHỤ ( nhất tác " Thời thế hành " ) 

Phu nhân binh tử thủ bồng mao , 
Ma trữ y sam mấn phát tiêu . 
Tang chá phế lai do nạp thuế , 
Điền viên hoang hậu thượng chinh miêu . 
Thời khiêu dã thái hòa căn chử , 
Toàn chước sinh sài đới diệp thiêu . 
Nhậm thị thâm sơn cánh thâm xứ , 
Dã ưng vô kế tị chinh diêu . 

Đỗ Tuân Hạc 

Chú thích: 
Chá 柘 : cây chá , giống như cây dâu dùng để nuôi tằm . 
Chinh 征 , cũng đọc là trưng 徵 : thu , lấy . 
Chinh phú 征賦 : lấy thuế , chinh thuế 征稅 : thu thuế . 
Hoặc : 
Trưng phú 徵賦 : thu thuế 

NGUYÊN TÁC

山中寡婦（一作時世行）

夫因兵死守蓬茅，
麻苧衣衫鬢髮焦。
桑柘廢來猶納稅，
田園荒後尚征苗。
時挑野菜和根煮，
旋斫生柴帶葉燒。
任是深山更深處，
也應無計避征徭。

杜荀鶴 


BÀ GÓA TRONG NÚI 

Nhà nghèo, chồng chết trận lâu rồi, 
Mái tóc hoa râm tấm áo sồi . 
Canh cửi, sưu cao đành bỏ phế, 
Ruộng vườn, thuế nặng để hoang thôi . 

Tìm rau cỏ dại làm canh húp, 
Mót rác rơm tươi chụm đáy nồi. 
Chui rúc trong hang cùng, hóc núi, 
Vẫn không tránh khỏi thuế sưu đòi . 

Cao Ngọc Cường